«مهاجرت» توازن توانمندیهای توسعهای را دگرگون میسازد
تاریخ انتشار: ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۹۴۵۸۶
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، بافتار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی هر جامعهای، بستر ویژهای برای فعالیتهای علمی جامعهشناختی فراهم میسازد و این بافتار در سبک و رویکرد حاکم بر کار جامعهشناس و ماهیت فعالیتهای جامعهشناختی بازتاب مییابد.
اصغر میرفردی (دانشیار جامعهشناسی دانشگاه شیراز) در مقالهای با عنوان «مروری بر مطالعات جامعهشناختی در زمینه آموزش، مهاجرت و
تحولات توسعهای در ایران» به این موضوع اشاره میکند که کارل مانهایم (Karl Mannheim) معتقد است نظریهها و فعالیتهای جامعهشناختی از نظر شناختشناسی، بازتاب زمانه و زمینە کنشگران این حوزه تخصصی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
* سیر شکلگیری و فعالیتهای رشته جامعهشناسی در ایران
این پژوهشگر مینویسد: رشته «جامعهشناسی» در ایران، همزمان با تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ خورشیدی مورد توجه قرار گرفت و با پیشگامی زندهیاد، غلامحسین صدیقی، مانند یک رشتە تخصصی بنیان نهاده شد.
او در ادامه میدهد که سیر شکلگیری و فعالیتهای رشته جامعهشناسی در ایران را میتوان در چند دوره گوناگون دستهبندی کرد:
دوره پایهگذاری رشتۀ جامعهشناسی: از زمان تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ تا تأسیس مؤسسۀ تحقیقات و مطالعات اجتماعی دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۷ خورشیدی را میتوان جزء این دوره دانست. دوره تثبیت و گسترش: این دوره از تأسیس مؤسسه تحقیقات و مطالعات اجتماعی دانشگاه تهران تا زمان انقلاب سال 57 را دربرمیگیرد. دوره آموزشمحور و تغییرات ساختاری: این دوره که از57 تا میانه دهه ۱۳۷۰ را در برمیگیرد، به پیروی از تغییرات انقلابی و برنامه انقلاب فرهنگی پس از انقلاب، با تغییر در نیروی انسانی، محتوای آموزشی و فعالیتهای آموزشی و پژوهشی همراه بود. فعالیتهای این دوره بیشتر آموزشی بود و از میزان فعالیتهای پژوهشی سالهای پیش از انقلاب، تا اندازهای کاسته شد. دوره تشکلیابی دوباره و آموزش-پژوهشمحوری: این دوره از میانه دهه ۱۳۷۰ تاکنون را در برمیگیرد و تفاوتهایی را در دولتهای چهارگانه به خود دیده است، گاه فعالیتهای جامعه-شناختی مورد اقبال واقع شده و گاه نیز با محدودیتها و موانعی روبهرو بودهاند. رشتهها و گرایشهای علوم اجتماعی و تحصیلات تکمیلی در این دوره گسترش یافتند. جابجایی محل زندگی فرد از یک منطقه به منطقه و یا سرزمین دیگر را مهاجرت میگویندمیرفردی توضیح میدهد که با گسترش واحدهای دانشگاهی همچون دانشگاه آزاد، دانشگاه پیامنور و دانشگاه علمیکاربردی، رشتههای علوم اجتماعی نیز گسترش یافتند؛ اما چنین گسترشی در همۀ دانشگاهها و مناطق کشور، کیفیت مطلوب و مورد انتظار را به همراه نداشته است.
* تعریف مهاجرت از منظر جامعه شناسی
او در ادامه به این موضوع اشاره میکند که جابجایی محل زندگی فرد از یک منطقه به منطقه و یا سرزمین دیگر را مهاجرت میگویند. در تعریفی دیگر، بر پایە دانشنامە جمعیتشناسی مهاجرت، تغییر مکان افراد، یا گروههایی از افراد، که با تغییر دائمی یا نیمه دائمی محل سکونت خود همراه است.
این نویسنده معتقد است که عامل مهمی که نقش مهاجرت را در پیوند با وضعیت توسعه تحلیل میکند، آموزش است. مهاجرت سرمایە انسانی یا جمعیت در سن فعال و ماهر و متخصص از یک منطقه به منطقه دیگر، میتواند توازن توانمندیهای توسعهای را دگرگون سازد.
* رابطه مهاجرت و توسعه جامعه
در این مقاله آمده است که مهاجرت سرمایه انسانی به خارج از کشور، نقش تعیینکنندهای در وضعیت توسعهای کشورهای جهان سومی دارد. رسالت جامعهشناسی و جامعهشناسان در این فراگرد، مهم است و میزان توجه آنها به مهاجرت و زمینهها و پیامدهای آن، نقش مهمی در پویایی و توسعه جامعه دارد.
در ادامه مینویسد با توجه به فعالیت ۹۰ سالۀ جامعهشناسی در ایران، این نوشتار در پی مرور مطالعات مهاجرت در ایران است و به این پرسش پاسخ دهد که جامعهشناسی ایران چه فعالیتهایی در زمینه مهاجرت، آموزش و توسعه داشته است؟
* مطالعات مهاجرت و جامعهشناسی در ایران
به زعم میرفردی جامعهشناسی در ایران متناسب با تحولات اقتصادی و اجتماعی، تحولات چندگانهای را به خود دیده است. در پی تغییرات در سبک و میزان مهاجرت در ایران، مطالعات علوم اجتماعی به ویژه جامعهشناختی در زمینه مهاجرت نیز دچار تحولات مرتبط با تغییر سبک مهاجرتی شدند.
مطالعات مهاجرت در ایران نشان داد که مهاجرت فزاینده موجب خالی شدن مناطق مهاجرفرست از سرمایه و نیروی انسانی فعال میشود و منجر به بازتولید عقبماندگی در این مناطق شده است.
* تاثیرات مهاجرت سرمایههای انسانی به خارج از کشور
به گفته این پژوهشگر افراد جوان، تحصیلات و مهارت بیشترین سهم از مهاجران به شهرهای بزرگ را دارند. مهاجرت این دسته از افراد موجب توسعۀ نابرابر مناطق کشور و بازتولید توسعه نیافتگی مناطق کمبرخوردار میشود.
بدینترتیب نتایج این پژوهش نشان میدهد که مهاجرت سرمایههای انسانی به خارج از کشور، گردانە بازتولید عقب ماندگی کشور را ایجاد میکند و با وجود گسترش آموزش تخصصی دانشگاهی و غیردانشگاهی در کشور، وضعیت نابسامان اشتغال در کشور، زمینۀ مهاجرت سرمایههای انسانی را فراهم میسازد.
او در انتها مینویسد مطالعات یک دهه اخیر نشانگر افزایش میل به مهاجرت به خارج از کشور است و میزان مهاجرت سرمایههای انسانی توانمند به خارج از کشور گسترش یافته است.
انتهای پیام/
منبع: آنا
کلیدواژه: مهاجرت توسعه جامعه شناسی پژوهش خوان مهاجرت سرمایه های انسانی جامعه شناسی در ایران خارج از کشور دانشگاه تهران جامعه شناختی توسعه ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۹۴۵۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بیتوجهی به مشکلات معیشتی کادر درمان سلامت را به مخاطره میاندازد/ دولت توان افزایش حقوق پرستاران را ندارد
به گزارش «نماینده»، همایون سامه یح در مورد وضعیت ناخوشایند پرستاران، گفت: طی چهار سال گذشته کمیسیون بهداشت و درمان مجلس چندین مرتبه جلسات مختلفی با مسئولان مربوطه در خصوص وضعیت معیشت پرستاران و مهاجرت آنها برگزار کرد تا بتواند این مسئله را ریشهای پیگیری کند.
نماینده مردم کلیمیان در مجلس یازدهم با انتقاد از تورم حاکم در جامعه، افزود: امروز تنها پرستاران و کادر درمانی گلایه مند وضعیت نامناسب حقوقی خود نیستند، شرایط اقتصادی به گونهای است که کارمندان، کارگران و سایر گروههای شغلی دیگر از کوچک شدن سفرههای خود ناراضی هستند، امیدواریم تیم اقتصادی دولت اقدامی عاجلی برای حل مشکلات اقتصادی کشور داشته باشند تا حقوق دریافتی عموم جامعه کفاف مخارج زندگی آنها را بدهد.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، اظهار داشت: زمانی که حقوق کارمند یا کارگری 10 میلیون تومان است و از این مبلغ حدود 9 میلیون آن برای اجاره بهای منزل استیجاری پرداخت میکند، چارهای جز انتخاب شغل دوم و سوم و حتی تخلف را ندارد، همه این گزینهها منجربه ایجاد مشکلات متعدد در طولانی مدت خواهد شد.
تناسبی بین حقوق دریافتی و تورم نیست
وی با بیان اینکه در چند سال اخیر حقوقها متناسب با تورم جامعه نبوده است و همین مسئله مشکلات متعددی را در کشور ایجاد کرده است، یادآور شد: با تمام هشدارهایی که در خصوص عدم تناسب حقوق و تورم در جامعه شاهد هستیم امیدواریم دولت و مسئولان اقتصادی راهکار متناسبی برای این مهم داشته باشند.
افزایش درآمد، رشد صادرات، ورود ارز و رشد نقدینگی بهترین راهکار حل مشکلات اقتصادی است
نجف آبادی با ابزار امیدواری برای برداشته شدن تحریمها خارجی بر علیه ملت ایران که معیشت آنان را تحت تاثیر قرار داده، گفت: بهترین راهکار کاهش مشکلات معیشتی گروههای مختلف شغلی افزایش درآمد، رشد صادرات، ورود ارز و رشد نقدینگی است که میتواند بسیاری از مسائل و مشکلات عنوان شده را هم پوشانی کند.
نماینده مردم در مجلس یازدهم تاکید کرد: بر اساس نیاز کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای اروپایی به خدمات بهداشتی و درمانی به خصوص پرستاری، منجر به مهاجرت و یا پذیرش پرستاران ما میشود که آنان با مهاجرت میتوانند امکانات و درآمد بسیار بهتری برای خود رقم بزنند.
کمبود پرستار در کشور جدی است
وی در خصوص تحلیل کمبود پرستاران با توجه به روند فعلی در کشور، گفت: در واقع ما چندین مرتبه به سازمان نظام پرستاری مراجعه کرده و در مورد کمبود پرستار نسبت نیاز کشور و سوء استفاده از پرستاران در بخش خصوصی به دلیل پایین بودن حقوق آنها تذکر دادهایم؛ امروز کادر درمانی در بخش دولتی و خصوصی تحت فشار هستند.
این نماینده مجلس با انتقاد از افزایش پرستاران بیکار در جامعه، یادآورشد: متاسفانه دولت با مشکل تامین بودجه برای حقوق پرستاران مواجه است و طبیعتأ زمانی که در بخش دولتی پرستاران ما با این مشکلات مواجه هستند در بخش خصوصی نیز از آنان سوء استفاده میشود.
بودجهای برای افزایش حقوق پرستاران نیست
وی با تاکید بر نبود بودجه برای افزایش حقوق پرستاران، اظهار داشت: دولت، مجلس و نظام پرستاری بر این عقیده هستند که باید حقوق پرستاران افزایش یابد اما زمانی که توان دولت در این حد است چه انتظاری میتوان داشت.
نجف آبادی در پایان با بیان اینکه مشکلات پرستاران منجر به دلسردی آنان میشود و سیستم درمانی کشور را دچار مخاطره میکند، خاطرنشان کرد: برخی از پرستاران که شرایط مهاجرت دارند استعفا داده و اقدام به خروج از کشور میکنند، اما برخی دیگر که شرایط و توان مهاجرت ندارند و به دلایل مختلف از جمله وابستگی به خانواده، عشق به وطن و یا نداشتن مشکلات مالی درکشور ماندگار میشوند، اما چنین شرایطی دلسردی و بیانگیزگی را برای آنان رقم می زند، بی تردید بی توجهی به مشکلات کادردرمان به ویژه پرستاران منجر به ایجاد مخاطراتی برای سیستم درمانی کشور خواهد شد.